برکه تثبیت فاضلاب چیست و چه کاربردی دارد؟
آیا می‌دانید برکه تثبیت فاضلاب چیست و چه کاربردهایی دارد؟ آیا با انواع این برکه‌ها آشنایی دارید. در این نوشتار قصد داریم تا درباره برکههای تثبیت، انواع آنها و مزایا و معایب‌شان صحبت کنیم.
تصفیه فاضلاب فرایندی است که در آن پساب‌هایی که نیاز به مصرف آنها نیست، و یا به اصطلاح، دیگر برای استفاده جهت مصارف خانگی مناسب نیست، به آب شیرین تبدیل می‌شود و می‌توان آنها را به راحتی در محیط زیست رها کرد. فاضلاب از فعالیت‌های مختلف انسانی مانند حمام کردن، نظافت، آب باران و غیره تشکیل می‌شوند. هدف از تصفیه فاضلاب‌ها کاهش آلاینده‌ها به سطح قابل قبولی است که به روش‌های متعدد انجام می‌شود.
برکه تثبیت فاضلاب چیست؟
یکی از روش‌های مرسوم در تصفیه فاضلاب، استفاده از برکه تثبیت است. علاوه بر روش‌های شیمیایی متعددی که در حذف آلاینده‌های پساب به کار می‌‍روند، از روش برکه تثبیت هم استفاده می‌شود. یکی از ارزان‌ترین و آسان‌ترین راهکارها برای کاهش آلودگی‌ها در پساب‌های صنعتی، برکه تثبیت است. برای استفاده از این روش گودال‌های خاکی‌ای ایجاد می‌کنند. این گودال‌ها دیواره‌های بسیار مقاومی دارند. ارتفاع دیوارها متناسب با نحوه تصفیه‌ای که قرار است انجام شود، بسیار مقاوم است. به این گودال‌های خاکی که برای تجمع و انباشته شدن پساب‌ها مورد استفاده قرار می‌دهند، اصطلاحاً برکه تثبیت فاضلاب یا WSP می‌گویند.
نحوه کارکرد برکه تثبیت
بعد از انباشته شدن، فاضلاب در برکه تثبیت شده و با گذشت زمان مواد آلی و آلاینده‌هایی که در آن موجود است، توسط باکتری‌های بی هوازی و هوازی و جلبک‌ها تجزیه شده و در کف گودال ته نشین می‌شوند. یکی از مهمترین ویژگی‌های این برکه‌ها عدم استفاده از مواد شیمیایی و تجهیزات و دستگاه‌های پیشرفته در آنهاست. به همین دلیل است که این روش به عنوان ارزان‌ترین و آسان ترین روش‌های تصفیه فاضلاب شناخته شده‌اند و به‌گستردگی در تصفیه فاضلاب شهری مورد استفاده قرار می‌گیرند.
انواع برکههای تثبیت
همانطور که گفتیم با توجه به نوع پساب‌ها و میزان مواد آلی در آنها و همچنین شرایط محیطی که در آن قرار دارند، از انواع متفاوتی از برکههای تثبیت استفاده می‌شود. نکته حائز اهمیتی که وجود دارد، این است که این برکه‌ها به صورت متوالی و پشت سر هم اجرا شوند. به این صورت که خروج هر کدام به عنوان ورودی برکه بعدی باشد. حال به بررسی انواع برکه‌ها می‌پردازیم. انواع برکه تثبیت فاضلاب شامل موارد زیر است.
برکه تثبیت بی‌هوازی
یکی از برکههای تثبیت که کاربرد بسیار زیادی دارد، برکه اختیاری است. عمق این برکه بین یک و نیم تا دو و نیم متر می‌باشد. در برکههای اختیاری، لایه‌های بالایی دارای شرایط هوازی و لایه‌های پایینی بی‌هوازی هستند و یک لایه هم در وسط قرار دارد. برای بهینه سازی روند تصفیه، حدود ۷ تا سی روز پساب‌ها در برکه‌ها نگهداری می شوند. روند تثبیت فاضلاب‌ها در برکه تثبیت اختیاری به روش زیر می‌باشد.
با تابیدن نور خورشید به جلبک‌های بالایی لایه‌های پسماند، فرآیند فتوسنتز ایجاد می‌گردد. فرایند فتوسنتز با سرعت بسیار بالایی صورت می‌گیرد و منجر به افزایش جلبک‌ها و اکسیژن می‌گردد. هرچه اکسیژن موجود در آب بیشتر باشد میکرو ارگانیسم‌های هوازی توانایی بسیار بالاتری در تجزیه مواد آلی موجود در لایه‌های زیرین خواهند داشت. در پایان مواد آلی تجزیه شده در لایه‌های زیرین ته نشین می‌شوند.
بعد از ته نشین شدن، فاضلاب‌هایی که حاوی مواد آلاینده هستند، توسط میکرو ارگانیسم‌های بی هوازی و همچنین لجن‌ها تجزیه شده و به افزایش کیفیت خروجی برکه کمک خواهند کرد. در این برکه گازهایی مانند نیتروژن و دی‌اکسید کربن تولید می‌شود، که به مرور به سمت برکه می‌آیند.
برکه تثبیت هوازی
بعد از سپری کردن فرایندهای تصفیه، مانند تصفیه برکه بی‌هوازی و اختیاری، پساب‌ها وارد یکی از مراحل بعدی یا گودال بعدی می‌شوند. اساس کار گودال بعدی، باکتری‌های هوازی می‌باشد. برکههای هوازی خود دارای چند نوع هستند که عبارتند از:
- برکههای پربار هوازی: این نوع برکه تثبیت فاضلاب به دلیل عمق کمی که دارد، تابش نور خورشید به لایه‌های زیرینش به راحتی صورت می‌گیرد و اکسیژن در همه سطح به حد خوب و مطلوبی می‌رسد. یکی دیگر از ویژگی‌های مثبت این برکه تولید بسیار زیاد جلبک‌ها در آن می‌باشد. جلبک‌ها با فتوسنتز ایجاد شده، در غذای حیوانات هم تاثیر بسزایی دارند.
- برکههای هوازی کم بار: این برکه‌ها در لایه‌های بالایی دارای اکسیژن خوبی هستند، ولی در قسمت‌های آخر گودال‌ها شرایط بسیار شبیه به بی‌هوازی است.
- برکههای تکمیلی هوازی: همانطور که از نام این برکه برمی آید، این مرحله به منظور تکمیل فرآیند تصفیه در دو برکه اختیاری و بی هوازی مورد استفاده است.
چه عواملی در کارایی هرچه بهتر برکه تثبیت موثر است؟
برای بهبود هرچه بیشتر و بهتر قدرت تجزیه مواد پساب‌ها، حتما باید شرایط محیط برکه‌ها هم مدنظر قرار گیرد. کارآیی برکه تثبیت فاضلاب به شدت تحت تاثیر عواملی مانند نور خورشید، حرارت، سرعت وزش باد، ارتفاع برکه و مقدار پساب‌های موجود می‌باشد. به طور مثال هر چه مقدار حرارت و تابش خورشید به سطح برکه‌ها بیشتر باشد شرایط برای ایجاد عملیات فتوسنتز و رشد جلبک‌ها بیشتر می‌شود که در نهایت موجب افزایش سرعت تجزیه مواد آلی می‌گردد.
مزایای برکه تثبیت فاضلاب
یکی از مهمترین مزایایی که برای این روش تصفیه می توان نام برد عدم نیاز به سرمایه گذاری اقتصادی است. دیگر مزایای این روش آن است که به دلیل دارا بودن حجم بسیار زیادی از مواد هیدرولیکی و طولانی شدن زمان تصفیه در مبارزه با مواد آلی و سمی از مقاومت بیشتری نسبت به بقیه روش های تصفیه برخوردار است. بعلاوه، از نظر ساختمانی این برکه‌ها بسیار ساده هستند. مهمترین مرحله ساخت آنها گود برداری، تاسیسات، تصفیه مقدماتی و آب بندی دیواره‌ها می‌باشد.
معایب برکههای تثبیت
با تمام مزایایی که در مورد این برکههای تثبیت ذکر کردیم، برکه تثبیت دارای برخی معایب و نقاط ضعف‌هایی نیز هست، که در ادامه به مهمترین آنها اشاره می‌کنیم:
- یکی از مهمترین معایب این روش اشغال کردن مساحت بسیار زیادی از سطح زمین است.
- همچنین شرایط بسیار مناسبی برای تکثیر و رشد حشرات و ایجاد بوی بد در محیط اطراف فراهم می‌آورد. این حشرات موجب ایجاد بیماری‌های بسیار زیادی هستند.
- به دلیل طولانی بودن روند تصفیه بوی نامطبوعی ایجاد می‌شود.
- پساب‌ها دارای مواد آلاینده از دیواره‌ها به سمت برکههای زیرزمینی نفوذ کرده و منجربه آلوده شدن خاک و آب‌های زیر زمینی می‌شود.
سخن پایانی
همان‌گونه که در ابتدای مقاله نیز اشاره شد، روش‌های مختلفی برای تصفیه فاضلاب وجود دارد. بعلاوه، انواع تجهیزات و پکیج‌های تصفیه فاضلاب متناسب با نوع فاضلاب و هدف مورد نظر برای استفاده از پساب آن، متفاوت است. اگر به دنبال خرید و یا طراحی انواع پکیج تصفیه فاضلاب هستید، می‌توانید برای دریافت مشاوره با شرکت سپاهان پالایش اصفهان تماس بگیرید و از تجربه و مهارت کارشناسان آن بهرمند شوید.
دیدگاهتان را بنویسید