روشهای حذف بو از سیستم تصفیه فاضلاب
یکی از مهم‌ترین چالش‌های پیش‌رو در روند تصفیه پساب‌های صنعتی و بهداشتی، حذف بو از سیستم تصفیه فاضلاب است. این سیستم ارتباط بسیار مستقیمی با سلامت سیستم‌های تنفسی دارد. ورود گازهای سمپتیک در محیط اطراف تصفیه خانه بر سیستم تنفسی افراد تاثیر گذاشته و تحمل شرایط محیط را برای کارکنان خیلی سخت خواهد کرد. تحقیقات زیادی در زمینه کنترل و حذف بوی بد تصفیه خانه‌ها صورت گرفته است که در این نوشتار به روشهای موثر در حذف آن اشاره می‌کنیم.
عوامل تولید کننده بو در انواع پساب
قبل از اینکه بخواهیم در مورد شیوه حذف بو از سیستم تصفیه فاضلاب صحبت کنیم، بهتر است بدانیم چه عواملی موجب تولید بو در انواع پساب‌های خانگی و صنعتی و سیستم‌های تصفیه فاضلاب می‌گردد. عواملی نظیر مواد آلی، باکتری‌های بی‌هوازی و هوازی و همچنین فعل و انفعالات شیمیایی و بیولوژیکی منجر به تولید گازهایی از قبیل هیدروژن سولفور، آمونیاک متان و ترکیبات آلی فرّار می‌شود. پراکنده شدن گازها در محیطهای مسکونی و صنعتی، موجب بدبو شدن محیط و آزار انسان‌ها شده و به یک تهدید جدی برای سلامت افراد تبدیل می‌گردد.
بهترین روشهای حذف بو از سیستم تصفیه فاضلاب
به دلیل اهمیت بسیار زیادی که کنترل بو در تصفیه خانه‌ها دارد، روشهای متعددی در این زمینه ارائه شده است. هر کدام از این روش‌ها دارای مزایا و معایب خاصی بوده و در نهایت با توجه به شرایط محیط انجام می‌گردد. از جمله روشهای کاربردی بو زدایی پساب، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد.
بو زدایی با روشهای فیزیکی
در میان بسیاری از روش‌هایی که در کنترل بو و بو زدایی تصفیه خانه‌ها ارائه می‌شوند، روشهای فیزیکی بهترین هستند؛ زیرا از مواد شیمیایی در آنها استفاده نمی‌شود. برخی از این روش‌ها شامل موارد زیر می‌باشد.
هوادهی فاضلاب
از بهترین و مناسب‌ترین راهکارها برای حذف بوی بد فاضلاب، روش هوادهی است. این روش به وسیله تجهیزات متعددی نظیر دیوفیوزرها انجام می‌گردد. انباشته شدن پساب در مدت طولانی و کاهش اکسیژن، منجر به تولید گازهایی با بوی بسیار زننده خواهد شد. با هوادهی می‌توان اکسیژن مورد نیاز برای جلوگیری از بی‌هوازی شدن محیط را فراهم کرد. بزرگترین عیب این روش، مصرف انرژی بالا و استفاده از تجهیزات هزینه‌بر است.
احتراق گازها
یکی دیگر از اصلی‌ترین روشهای مورد استفاده در حذف بو از سیستم تصفیه فاضلاب احتراق گازها است. در این روش، اکسیداسیون حرارتی و یا احتراق موجب حذف مواد آلی خواهد شد. برای انجام این روش نیاز است که احتراق در دمای ۶۵۰ تا ۸۱۵ درجه سانتی گراد صورت گیرد. البته ذکر این نکته نیاز است که این روش دارای معایبی از قبیل نیاز به دمای بالا و اضافه شدن بوی سوختگی به بوی بد گازهایی است که از طریق احتراق از بین رفته‌اند.
سوزاندن کاتالیزورها
هدف اصلی در این روش، سوزاندن ترکیبات آلی خواهد بود که در گازهای بد بو وجود دارد. با توجه به اینکه در این روش با کمک کاتالیزورها این ترکیبات اکسید می‌شوند، به همین دلیل خیلی هزینه‌بر می‌باشد.
محصور سازی از روشهای حذف بو از سیستم تصفیه فاضلاب
در این روش برای حذف بو تلاش می‌گردد که گازهای تولید شده در بخش‌های مختلف تصفیه، محصور شده و از ورود آنها به هوای اطراف جلوگیری به عمل آید. این روش را یک روش ابتدایی می‌شناسند. شاید در نگاه اول این روش ارزان و مقرون به صرفه باشد، اما تجهیزاتی در این فرایندها به کار برده می‌شوند که خیلی مقاومت بالایی در تماس با مواد خورنده دارند. از نمونه‌های رایج در این فرایندها می‌توان به پکیج تصفیه فاضلاب صنعتی و بهداشتی اشاره کرد. مخازنی که در این پکیج‌ها به کار رفته‌اند، از متریال‌های مقاوم و ضخیم تولید شده است، البته دسترسی به لجن‌های تجمع یافته روی سطح نیز سخت می‌گردد.
کنترل بو با اسپری‌های معطر
اگر هدف از کنترل بوی سیستم‌های تصفیه فاضلاب موقتی باشد، اسپری‌های معطر تا حدی چاره ساز خواهند بود. در بسیاری مواقع این روش کارایی چندانی ندارد و حتی منجر به بدتر شدن بو خواهد شد. لازم به ذکر است برخورد گازهای معطر موجود در این اسپری‌ها، موجب خوردگی گازهای سطوح اطراف خواهد شد.
رقیق سازی دیگر روش حذف بو از سیستم تصفیه فاضلاب
در این روش قبل از ورود گازها به محیط اطراف، آن را با هوای تازه و کاملا بدون بو رقیق می‌کنند. علاوه بر این، با تخلیه سریع لجن‌های انباشته شده در کف حوضچه‌های تصفیه و جمع‌آوری آلاینده‌های لخته شده بر سطح پساب نیز می‌توانند کنترل را به خوبی انجام داد.
کنترل بو با اسکرابر
اسکرابرها تجهیزات صنعتی بسیار مهمی هستند، که از آنها می‌توان برای حذف گازهای بدبو در فاضلاب استفاده نمود. اسکرابر مورد نیاز برای انجام این کار موجب می‌گردد، فاضلاب با هوای بیشتری در تماس بوده و در نهایت گازهای بد بو اکسید خواهند شد.
حذف بو از سیستم تصفیه فاضلاب با روشهای بیولوژیکی
روش های بیولوژیکی تصفیه فاضلاب از دیگر راهکارهایی است که برای بو زدایی انواع فاضلاب ارائه شده است. این روش، به دلیل عدم استفاده از مواد شیمیایی به محیط زیست آسیب وارد نمی‌کنند. دو روش بیولوژیکی بسیار پر کاربرد عبارتند از:
حذف بوی فاضلاب با بیوفیلتراسیون
در این روش برای حذف گازهایی از قبیل آمونیاک و هیدروژن موجود در فاضلاب، از صافی‌های چکنده و بیوفیلترها و بستر‌های پلاستیکی استفاده می‌شود. برای اجرای این روش تنها کافیست فاضلاب را از بسترهایی که حاوی میکروارگانیسم‌ها بوده، بو داده تا با گازهای آلی واکنش برقرار نموده و موجب حذف آنها گردند. این روش نیاز به انرژی کمی داشته و راه اندازی آن در مدت زمان کوتاه و در فضای بسیار کمی قابل انجام می‌باشد. این روش دارای مزیت‌هایی نظیر نصب و راه اندازی سریع، مصرف انرژی بسیار پایین نسبت به سایر روش‌ها و سازگار بودن با سلامت محیط زیست خواهد بود.
استفاده از سولفید هیدروژن با بیو اسکرابر
این روش بیولوژیکی حذف بو از سیستم تصفیه فاضلاب برای محیط‌هایی کاربرد دارد که اصلی‌ترین گازهای بد بو در آنها سولفید هیدروژن است. برای این منظور از مواد شوینده مخصوصی استفاده شده و گازهای بد بو از طریق برخورد با آنها حذف می‌شوند.
بو زدایی به روشهای شیمیایی
در تصفیه خانه‌های بزرگ که حجم گازهای تولیدی بد بو آنها خیلی زیاد است، استفاده از مواد شیمیایی می‌تواند راهکار خیلی بهتری برای حذف آنها به شمار آید. برای این منظور از روش‌هایی می‌توان استفاده کرد که در ادامه به آنها اشاره می‌کنیم.
حذف بو با ازن زنی
ازن، گاز ناپایداری است که به شدت در ضدعفونی و گندزدایی در روشهای مختلف تصفیه کاربرد دارد. با اضافه کردن گازِ ازن به تصفیه خانه‌ها نه تنها به حذف مواد آلاینده کمک می‌شود، بلکه تا حد زیادی در ضدعفونی آن نیز تأثیر خواهد داشت. نکته بسیار مهم این است که ازن و اکسیژن فعال را نمی‌توان در انبار ذخیره سازی نمود زیرا بسیار ناپایدار است. از مزایای این روش می‌توان به سازگار بودن با سلامت محیط زیست اشاره کرد.
اضافه کردن نیترات به فاضلاب
در این روش از روشهای حذف بو از سیستم تصفیه فاضلاب ، با اضافه کردن نیترات به فاضلاب می‌توان اکسیژن‌های مورد نیاز برای پساب‌ها را تامین نمود. ورود این ماده شیمیایی به درون فاضلاب، موجب حذف سولفید هیدروژن خواهد شد و البته با این روش، خطری سلامت محیط زیست را تهدید نمی‌کند.
فاکتورهای مهم در حذف بو از سیستم تصفیه فاضلاب
برای حذف بو به وسیله روشهای ذکر شده، باید فاکتورهای مختلفی در نظر گرفته شود. این فاکتورها عبارتند از
- بررسی شرایط محیطی
- بررسی روشهای تصفیه
- بررسی ویژگی فاضلاب از قبیل نوع آلاینده و گازهای تولید شده
- برآورد هزینه‌ها
دیدگاهتان را بنویسید